ΑΡΧΑΙΑ ΤΥΛΙΣΟΣ

Εκεί υπάρχουν τα ερείπια τριών μινωικών επαύλεων (Νεοανακτορικής Περιόδου), που καταστράφηκαν, όπως και τα μεγάλα μινωικά ανάκτορα, γύρω στα 1450-1400 π.Χ. Από τις τρεις επαύλεις η μια ήταν μεγαλύτερη -η αντιπροσωπευτικότερη- με διαστάσεις 35 Χ 18 μ. και τουλάχιστον διώροφη, όπως πιστεύεται, αν κρίνει κανείς από τα κλιμακοστάσια, με βόρεια πτέρυγα, όπου υπήρχαν αποθήκες και δωμάτια υπηρετών και μια νότια πτέρυγα με τα διαμερίσματα διαμονής και τελετουργικούς-λατρευτικούς χώρους, όπως η αίθουσα με τον τετράγωνο πεσό στη μέση (γνωστή και από άλλα μινωικά κέντρα). Στα πολυπληθή και σπουδαία ευρήματα αναφέρονται πίθοι, πήλινα σκεύη, πελέκεις, πινακίδες με γραμμική γραφή Α (από το θησαυροφυλάκιο-αρχείο του κτιρίου), χάλκινο ειδώλιο άντρα σε λατρευτική στάση και τρία μεγάλα χάλκινα καζάνια. Η ορθογώνια έπαυλη είναι η μικρότερη και αποτελείται από κύρια αίθουσα, πλακόστρωτο δωμάτιο με κλιμακοστάσιο που οδηγούσε σε δεύτερο όροφο και σειρά πολλών άλλων δωματίων, που εξυπηρετούνταν από διαδρόμους. Στην έπαυλη αυτή βρέθηκε μεγάλος αριθμός από μαγειρικά σκεύη (χύτρες, κανάτια, κύπελλα) και σε δυο δωμάτια οστά βοδιού (Bos primogenius). Η τρίτη έπαυλη, αν και μικρότερη από την πρώτη, διατηρείται σε καλύτερη κατάσταση (φαίνεται ότι ανοικοδομήθηκε μετά την καταστροφή στην Υστερομινωική ΙΙΙ Περίοδο). Υπάρχουν και εδώ αποθήκες και χώροι λατρείας, όπως δωμάτιο καθαρμών και δωμάτιο με τετράγωνο πεσό στη μέση (στη ΝΑ πλευρά της). Σ’ ένα μικρότερο δωμάτιο βρέθηκαν υπολείμματα από τοιχογραφίες με άνθη κρόκου και κρίνα -μοτίβα γνωστά και από άλλα μινωικά κέντρα και προφανώς κάποιας ιδιαίτερης σημασίας για τους Μινωίτες.http://hellas.teipir.gr/prefectures/greek/Hrakliou/Tilisosarxaiol.htm